Kanaouennou brezhonek kompozet ha kanet gant Jos ar Saoz - GrandTerrier

Kanaouennou brezhonek kompozet ha kanet gant Jos ar Saoz

Un article de GrandTerrier.

(Différences entre les versions)
Jump to: navigation, search
Version du 23 décembre ~ kerzu 2021 à 18:12 (modifier)
GdTerrier (Discuter | contributions)

← Différence précédente
Version du 24 décembre ~ kerzu 2021 à 08:58 (modifier) (undo)
GdTerrier (Discuter | contributions)

Différence suivante →
Ligne 226: Ligne 226:
{|width=870 {|width=870
|width=48% valign=top {{jtfy}}| |width=48% valign=top {{jtfy}}|
-Le roman de la Marine Nationale par le biais des 4 filles de Joseph Gwenan, embarqué de Brest sur les frégates de la Royale. Dans la 4e partie, au chapitre 18, la figure tutélaire de Jos ar Saoz est évoquée :+Le roman de la Marine Nationale, autrement dit la Royale, par le biais des 4 filles de Joseph Gwenan, embarqué de Brest à destination de l'extrème-Orient ou de l'Afrique. Et la figure tutélaire de Jos ar Saoz y est évoquée :
{{Citation}} {{Citation}}
 +<u>Prologue</u>
 +
 +Joseph Gwenan allait devenir marin, le seul et unique marin de la Royale de toute la lignée des Gwenan, un destin exceptionnel pour un descendant de travailleurs de la terre qui pour la plupart mouraient sans avoir jamais vu la mer.
 +
 +<u>Chapitre 1</u>
 +
 +Au cours de ses campagnes de marin de la Royale, en Afrique, au Moyen-Orient et en Asie, il en avait vu, de la misère humaine.
 +
 +<u>4e partie, au chapitre 18</u>
 +
Ils appartenaient à la marine en blanc, qui ne quitte pas le navire, et non pas à la marine en kaki, qui descend se battre à terre. On les imaginait vêtus de leur bel uniforme immaculé, à bord d’un aviso invulnérable, remontant des fleuves jaunes sous des ciels flamboyants, et peut-être un matelot chantait-il, accompagné par la douce musique de l’eau sur la coque, « <i>La chanson de ma vie</i> », écrite au début du siècle par Jos ar Saoz, un gars d’Ergué-Gabéric engagé dans la Royale. Ils appartenaient à la marine en blanc, qui ne quitte pas le navire, et non pas à la marine en kaki, qui descend se battre à terre. On les imaginait vêtus de leur bel uniforme immaculé, à bord d’un aviso invulnérable, remontant des fleuves jaunes sous des ciels flamboyants, et peut-être un matelot chantait-il, accompagné par la douce musique de l’eau sur la coque, « <i>La chanson de ma vie</i> », écrite au début du siècle par Jos ar Saoz, un gars d’Ergué-Gabéric engagé dans la Royale.
Ligne 236: Ligne 246:
<br>Goude oan deuet d’an Afrik da vro an Arabed</tt> <br>Goude oan deuet d’an Afrik da vro an Arabed</tt>
-<small><tt>« Jeune encore, j’ai quitté mon vieux pays de Basse-Bretagne+<small><tt>Traduction :
 +<br>« Jeune encore, j’ai quitté mon vieux pays de Basse-Bretagne
<br>Pour gagner mon pain dans de lointaines contrées. <br>Pour gagner mon pain dans de lointaines contrées.
<br>D’abord j’ai été à Saigon, en Indochine, <br>D’abord j’ai été à Saigon, en Indochine,

Version du 24 décembre ~ kerzu 2021 à 08:58

Rummad : Brezhoneg    
Lec'hienn : GrandTerrier

Statud an artikl :
  Image:Bullorange.gif [e darn]

« Tri ugent vloaz em eus bevet, er maez deus va bro garet » (J’ai vécu soixante ans hors de mon pays adoré)

Ainsi commence cette chanson « Chanson va buhez » ...

Collectage du groupe Dastumerien Bro c'hlazig et transcriptions/traduction de Bernez Rouz de l'association Arkae.

Autres lectures : « 1904-1919 - Joseph Le Saux à la Royale et au bataillon marocain de la Chaouïa » ¤ « Les chants de Marjan Mao, collectage des Daspugnerien Bro C’hlazig en 1979 » ¤ 

Ben-Ahmed en 1933
Ben-Ahmed en 1933

Présentation

Joseph-Marie Le Saux est né le 9 juin 1883 [1] au village de Réunic, près de Kerdévot en Ergué-Gabéric, son père Pierre et sa mère Marie-Anne Quéméré étant les cabaretiers du lieu-dit.

 
La connonière cuirassée Acheron en baie de Saïgon en 1906
La connonière cuirassée Acheron en baie de Saïgon en 1906


Transcriptions et traduction

I. Chanson va buhez

1. Tri ugent vloaz em eus bevet, er maez deus va bro garet
Mes al langach brezhonek n'em eus ket disoñjet

2. Yaouank c'hoazh me oa kuitaet va bro gozh Breizh-izel,
Evit mont da c'hounez ma boued e-barzh ar broioù pell :

3. Da Saïgon en Indochin digentañ e oan bet,
Goude oan deuet d'an Afrik da vro an Arabed.

4. E-barzh ar Marok em eus bevet pad pemp ploaz ha hanter-kant,
Ha 'm eus graet kalz micherioù ; gounezet 'm eus bet arc'hant.

5. Boulanjerezh da gomaéns e barzh Kasbah Ben Ahmed
Kafe, hotel ha restaurant ‘barzh ar vro-se em eus graet.

6. Defrichet em eus douaroù, pevar c'hant devezh-arat
Savet am eus eno tier evit an dud da lojañ.

7. Penvidik oan deut neuze, mes maleuruzamant
Va madoù zo bet kemeret gant ar gouarnamant.

8. Ar gouarnamant pehini ‘noa gwerzhet din tout an douaroù-se
Neus kemeret 'nezo en dro hep paeañ “indemnite”.

9. Soñj a teuas din neuze deus va bro Breizh-Izel,
Da behini a garan mont en dro da vervel.

10. Hag em eus kuitaet an Afrik evit dont da va bro,
Da Vreizh-izel va bro garet da c'hortoz va maro.

11. Ha betek an eur-se, me a gano brezhoneg
Langaj deus va yaouankiz n'em eus ket c'hoazh disoénjet.

12. Bremañ e-barzh va bro garet brezhonek, me a gan c'hoazh
Hirio ha gant plijadur e-barzh parrez 'n Erge-Vras.

 

I. Chanson de ma vie

1. J’ai vécu soixante ans hors de mon pays adoré
Mais je n’ai pas oublié la langue bretonne

2. Jeune encore, j’ai quitté mon vieux pays de Basse-Bretagne
Pour gagner mon pain dans de lointaines contrées :

3. D’abord j’ai été à Saïgon en Indochine
Et ensuite je suis allé en Afrique au pays des Arabes.

4. Au Maroc j’ai vécu pendant cinquante-cinq ans
Et j’ai pratiqué plusieurs métiers ; j’ai gagné de l’argent.

5. J’ai été boulanger au début à la Casbah Ben-Ahmed
Puis j’ai tenu un café, hôtel, restaurant dans ce même endroit.

6. J’ai défriché deux cents hectares de terres, J’y ai construit des logements pour que les ouvriers y vivent.

7. J’étais devenu riche, mais malheureusement
Mes biens ont été confisqués par le gouvernement.

8. Le gouvernement qui m’avait vendu toutes ces terres
Me les a reprises sans verser d’indemnités.

9. Je me souvins alors de mon pays de Basse-Bretagne
Dans lequel j’aimerais retourner finir ma vie.

10. Et j’ai quitté l’Afrique pour revenir au pays.
En Basse-Bretagne, mon cher pays j’attendrai la fin.

11. Et jusqu’à ce moment je chanterai en breton
Le langage de ma jeunesse que je n’ai pas encore oublié.

12. Maintenant dans mon cher pays bretonnant, je chante encore
Aujourd’hui et avec grand plaisir dans la paroisse du Grand-Ergué.

II. Chanson Ar martolod yaounank

1. Er bloavezh naontek kant pevar, an amzer a zo paseet
Hag e-barzh ar gêr a Vrest me oa ‘n em añgajet

2. Me moa sonjet ‘n em añgajet, e-barzh ar vartoloded
Evit mont da voiajiñ, d'ar pevar c'horn deus ar bed

3. Da Doulon oan bet kaset ur pennadig goude
Deus pelec'h oan partiet komansamant miz Here.

4. Evit mont d'ar broioù pell digant va batimant
Evit ober daou vloaz kampagn En Extrem-Orient.

5. Deus war bont va batimant deus kreiz ar morioù bras
E Breizh-izel a sonjen mes alas din siwazh.

6. E-lec'h pourmen ar pardonioù gant va mestrezik fidel
Emaon o ruilhal war ar morioù war ur batimant brezel

7. Emaon bremañ er C'hochinchin ur pennad amzer zo
En ur sevel deus ar mintin e roan ur sell tro-war-dro

8. Mes alas ne welan ket nemet broioù savaj
E pere e rankomp chom breman e-pad daou vloaz

9. Ar pezh a zeu d'am c'honsoli ur wechik an amzer
Eo pa zeuan gant plijadur da resev ul lizhe

10. Hag an devezh a hirio ur joa vras am eus bet
En ur lennat ul lizherik gant va mestrez skrivet

11. Hag e-barzh al lizher-se em eus kavet ur fleurenn
Pehini a lavaras din evel ur vouezh souverenn

12. War va delioù alaouret da vestrezik fidel
Pa he deus hi va daspugnet war douar Breizh-izel

13. He deus depozet ur bouch en da intension
An dour en he daoulagad en ur ouelet d'he mignon

14. Hag he deus din lavaret en ur serriñ he lizher
Te a hasto anezho da zont buan d'ar ger

15. Setu aze Konfidañsoù da vestrezik Mari
En em hastit martolod yaouank da zont d'he c'honsoli

16. Ar chanson-man zo bet kompozet e-barzh ar ger a Saigon
Digant ur martolod yaouank deus bord an Acheron

17. Hag ar martolod yaouank-se hirio a zo deut kozh
Dek vloaz ha pevar ugent neus bremañ Jos Ar Saoz

18. Mes kanañ a ra atav hag hirio e kan c'hoazh
En enor d'an dud kozh pere zo oajet bras

II. Chanson du jeune marin

1. En l'an 1914, un certain temps s'est passé,
Alors qu'en ville de Brest je me suis engagé

2. J'ai pensé à m'engager, dans la marine,
Pour voyager, aux quatre coins du monde.

3. On a été envoyé à Toulon peu de temps après,
D'où on est parti au début du mot d'octobre.

4. Pour aller dans les contrées lointaines sur un navire,
Pour faire une campagne de deux mois en extrême Orient.

III. Ti bras koad ar voc'h

1. Bremañ e parrez Fouenant tre kichen e Kemper
Kalz tud kozh a gav hirio aezamant vat ha mizer

2. Un ti bras zo savet espres evit degemer tud kozh
E-lec'h e c'hallont debriñ ha kousket mat deus an noz

3. E-barzh an ti bras-se bremañ tud kozh kazi abandonet
A gav c'hoazh tammoù plijadur digant o c'hamaraded

4. En ur gaozeal deus ar vuhez start neusont bet
En ur labourat an douar pe war ar mor o pesketet

5. Hag ar re deus an dud kozh-se hag a c'hoari c'hartoù
Amañ gant o c'hamaraded e reont partiadoù

6. Gwelet a reer er maner zo merc'hed ha gwazed kozh
C'hoari c'hartoù asamblez a-wechoù betek an noz

7. Mes ar re gozh all koulskoude,pourmen a garont gwelloc'h
E yeont da ober neuze un droiadig barzh ar vorc'h

8. Barzh ar vorc'h e vez evet div pe deir gwerennad
Lod deus outo teu en dro un tammig badaouet

9. An ti bras-se zo dirijet digant an Itron Michel
Karet mat deus toud an dud kozh,« Tous disent du bien d'elle ».

10. Ar wirionez va doue, me gred lavaret deoc'h
An dud kozh a zo kontant barzh residañs Koad ar vorc'h

11. Ar chanson-man a zo kanet gant unan deus an dud kozh
Trizek bloaz ha pevar ugent en deus echu Ar Saoz

III. Grande maison au bois du bourg


Une mention littéraire

Le roman de la Marine Nationale, autrement dit la Royale, par le biais des 4 filles de Joseph Gwenan, embarqué de Brest à destination de l'extrème-Orient ou de l'Afrique. Et la figure tutélaire de Jos ar Saoz y est évoquée :

Prologue

Joseph Gwenan allait devenir marin, le seul et unique marin de la Royale de toute la lignée des Gwenan, un destin exceptionnel pour un descendant de travailleurs de la terre qui pour la plupart mouraient sans avoir jamais vu la mer.

Chapitre 1

Au cours de ses campagnes de marin de la Royale, en Afrique, au Moyen-Orient et en Asie, il en avait vu, de la misère humaine.

4e partie, au chapitre 18

Ils appartenaient à la marine en blanc, qui ne quitte pas le navire, et non pas à la marine en kaki, qui descend se battre à terre. On les imaginait vêtus de leur bel uniforme immaculé, à bord d’un aviso invulnérable, remontant des fleuves jaunes sous des ciels flamboyants, et peut-être un matelot chantait-il, accompagné par la douce musique de l’eau sur la coque, « La chanson de ma vie », écrite au début du siècle par Jos ar Saoz, un gars d’Ergué-Gabéric engagé dans la Royale.

Yaouank c’hoazh me oa kuitaet va bro gozh Breizh-Izel,
Evit mont da c’hounez ma boued e-barzh ar broioù pell.
Da Saigon en Indochin digentañ e oan bet,
Goude oan deuet d’an Afrik da vro an Arabed

Traduction :
« Jeune encore, j’ai quitté mon vieux pays de Basse-Bretagne
Pour gagner mon pain dans de lointaines contrées.
D’abord j’ai été à Saigon, en Indochine,
Et ensuite je suis allé en Afrique, au pays des Arabes. »

 


Annotations

  1. Naissance le 09/06/1883 - Ergué-Gabéric (Reunic) de LE SAUX Joseph Marie, fils de Pierre, Cabaretier, âgé de 26 ans et de Marie Anne QUEMERE, Cabaretière , âgée de 26 ans. Témoins : Joseph Le Saux 28 ans menuisier à Briec et Jean Quéméré 49 ans cultivateur. Mentions marginales : Marié à Ergué-Armel le 2 Septembre 1913 avec Jeanne Catherine le LOUET. Mariage dissous par divorce du 04/10/1944 au tribunal de Casablanca. Décédé en 1978 à la résidence Koad ar vorc'h de Fouesnant. Acte de naissance : Image:NaissanceJosephLeSaux1883.jpg [Ref.↑]


Thème de l'article : Oralité et écrits bretons

Date de création : Décembre 2021    Dernière modification : 24.12.2021    Avancement : Image:Bullorange.gif [Développé]