Alan Dumoulin (1748-1811) gant Loeiz Lokournan, Arvor 1947
Un article de GrandTerrier.
Version du 9 mars ~ meurzh 2013 à 14:19 (modifier) GdTerrier (Discuter | contributions) ← Différence précédente |
Version du 9 mars ~ meurzh 2013 à 15:38 (modifier) (undo) GdTerrier (Discuter | contributions) Différence suivante → |
||
Ligne 10: | Ligne 10: | ||
{|width=870 | {|width=870 | ||
|width=48% valign=top align=justify| | |width=48% valign=top align=justify| | ||
- | L'article dans la revue bretonne Arvor est signé « <i>L. Lok.</i> », à savoir le docteur et mémorialiste Louis Dujardin, alias Loeiz Lokourman <ref name=Lok>Le docteur Louis Dujardin, alias Loeiz Lokournan, journaliste bretonnant et mémorialiste, signait « L. Lok. » ses articles dans la rezvue Arvor. Il a publié la monographie « <i>Eur barrezig a vro Leon : Lamber (une petite paroisse du Léon, Lambert)</i> », Edition Arvor, Rennes, 1942, in 8°, 20 p.</ref>. Dans cette revue il publie une rubrique intitulée « <i>Ar Furcher Brezhonek</i> » (Chercheur en breton) consacrée aux écrivains en langue bretonne, avec entre autres : I. M. Ar Iann (1831-187?), Vison Leon, Abad (1800-1877), Charlez A vro-c'hall (1837-1880), Ar Chaloni J.-F. Alexandre (1804-1874), Yann Cadiou (1834-?), Loeiz Kerne (1840-1893) | + | Alain Dumoulin, recteur d'Ergué-Gabéric entre 1781 et 1791, composa une grammaire bretonne et latine et un recueil de cantiques « <i>Hent ar Baradoz</i> ». Il méritait bien une évocation de son œuvre dans la langue qu'il affectionnait. |
+ | |||
+ | L'article en breton dans la revue Arvor est signé « <i>L. Lok.</i> », à savoir le docteur et mémorialiste Louis Dujardin, alias Loeiz Lokourman <ref name=Lok>Le docteur Louis Dujardin, alias Loeiz Lokournan, journaliste bretonnant et mémorialiste, signait « L. Lok. » ses articles dans la rezvue Arvor. Il a publié la monographie « <i>Eur barrezig a vro Leon : Lamber (une petite paroisse du Léon, Lambert)</i> », Edition Arvor, Rennes, 1942, in 8°, 20 p.</ref>. Dans la revue il publie une rubrique intitulée « <i>Ar Furcher Brezhonek</i> » (Chercheur en breton) consacrée aux écrivains en langue bretonne, avec entre autres : I. M. Ar Iann (1831-187?), Vison Leon, Abad (1800-1877), Charlez A vro-c'hall (1837-1880), Ar Chaloni J.-F. Alexandre (1804-1874), Yann Cadiou (1834-?), Loeiz Kerne (1840-1893). | ||
|width=4% valign=top align=justify| | |width=4% valign=top align=justify| | ||
|width=48% valign=top align=justify| | |width=48% valign=top align=justify| | ||
- | Cette étude exploite notamment deux biographies de référence : | + | L'étude de Louis Dujardin exploite notamment : |
* L'article consacré au prêtre-écrivain par Prosper Levot dans sa « <i>Biographie Bretonne</i> » en 1852. | * L'article consacré au prêtre-écrivain par Prosper Levot dans sa « <i>Biographie Bretonne</i> » en 1852. | ||
- | * La notice écrite par Joseph-Marie Téphany dans sa notice sur l'émigré en Bohême. | + | * La notice écrite par Joseph-Marie Téphany sur l'émigré en Bohême dans sa biographie de Mgr Graveran, petit-neveu d'Alain Dumoulin. |
+ | * Des articles et recherches publiés dans les revues « <i>An Oaled</i> » <ref name=Oaled>An Oaled, sous-titré Le Foyer breton (oaled signifie âtre en breton) est une revue bilingue français-breton trimestrielle parue de 1929 à 1939 à Carhaix (Finistère). Elle était dirigée par un négociant en boissons alcoolisées, François Jaffrennou, qui a tenu une place très importante dans le mouvement breton dans la première partie du XXe siècle. Elle peut être caractérisée comme régionaliste et comme anti-nationaliste bretonne.</ref>, « <i>Fureteur Breton</i> ». | ||
+ | |||
+ | Après un parallèle entre le scepticisme sur la conservation du breton de Louis Le Pelletier <ref name=Pelletier>Dom Louis Le Pelletier (1663, Le Mans - 1733, Landévennec) est un linguiste breton. Il consacre 25 années à la composition de son « <i>Dictionnaire de la Langue Bretonne</i> ». Ce dictionnaire fut publié en 1752 sous les auspices et aux frais des États de Bretagne.</ref> le célèbre auteur d'un dictionnaire breton en 1752, et de notre grammairien latino-celtique, le journaliste conclut sur un ton plus optimiste : « <i>Kant vloaz warlerc'h an Aotrou Dumoulin eo bevoc'h, yac'hoc'h ha pinvidikoc'h ar brezhoneg eget biskoazh</i> » (Cent ans après le sieur Dumoulin, la langue bretonne est plus vivante, plus saine et plus riche que jamais). | ||
|} | |} | ||
Ligne 30: | Ligne 35: | ||
Buhez Alan Dumoulin a zo diskleriet ivez, diwar goust Levot, el levr gallek « <i>Buhez hag oberoù an Aotrou Jozeb-Mari Graveran, eskop Kemper ha Leon</i> », gant an Abad J.-M. Téphany <ref>Joseph-Marie Téphany (1831-1906), historien et canoniste. Prêtre du Diocèse de Quimper, chanoine titulaire en 1870, doyen du Chapitre en 1906. Publications : « <i>Histoire de la persécution religieuse dans les diocèses de Quimper et de Léon de 1790 à 1801</i> », Kerangal, Quimper, 1879. 667p ; , « <i>Vie et œuvres de Mgr Joseph-Marie Graveran. Avec une notice sur M. l'abbé Dumoulin</i> », Vivès, Paris, 1870 ; « <i>Vie de Mgr René-Nicolas Sergent, évêque de Quimper de de Léon</i> », 1872.</ref>, Oaris Vives 1870, 5 l., Lev. I, stagadenn, p. 229-268. | Buhez Alan Dumoulin a zo diskleriet ivez, diwar goust Levot, el levr gallek « <i>Buhez hag oberoù an Aotrou Jozeb-Mari Graveran, eskop Kemper ha Leon</i> », gant an Abad J.-M. Téphany <ref>Joseph-Marie Téphany (1831-1906), historien et canoniste. Prêtre du Diocèse de Quimper, chanoine titulaire en 1870, doyen du Chapitre en 1906. Publications : « <i>Histoire de la persécution religieuse dans les diocèses de Quimper et de Léon de 1790 à 1801</i> », Kerangal, Quimper, 1879. 667p ; , « <i>Vie et œuvres de Mgr Joseph-Marie Graveran. Avec une notice sur M. l'abbé Dumoulin</i> », Vivès, Paris, 1870 ; « <i>Vie de Mgr René-Nicolas Sergent, évêque de Quimper de de Léon</i> », 1872.</ref>, Oaris Vives 1870, 5 l., Lev. I, stagadenn, p. 229-268. | ||
- | Gant n'en doa ket lennet na Levot na Tephany e kave an <i>Oaled</i> <ref name=Oaled>An Oaled, sous-titré Le Foyer breton (oaled signifie âtre en breton) est une revue bilingue français-breton trimestrielle parue de 1929 à 1939 à Carhaix (Finistère). Elle était dirigée par un négociant en boissons alcoolisées, François Jaffrennou, qui a tenu une place très importante dans le mouvement breton dans la première partie du XXe siècle. Elle peut être caractérisée comme régionaliste et comme anti-nationaliste bretonne.</ref> (niv. 34, p. 312, 1930) bezañ graet ur gavadenn e paperioù kozh kloerdi Plougernevel dre lenn warno anv an Aotrou Du Moulin. Goulenn a rae zoken digant ar furcherienn hag anaout a raent e « <i>Grammatica latino-celtica</i> » (S.O., Bul. U.R.B. 1930). Anaout mat a ran ez eo Dumoulin e anv. Ur ger hepken eta diwar-benn an hini a voe kelenner e Plougernevel, bet betek an Dispac'h-bras ur barrez eus eskopti Kempet gant ur skolaj enni. Eus Plougernevel e voa kaset da person da Erge-Vras (1781-91). | + | Gant n'en doa ket lennet na Levot na Tephany e kave an <i>Oaled</i> <ref name=Oaled>-</ref> (niv. 34, p. 312, 1930) bezañ graet ur gavadenn e paperioù kozh kloerdi Plougernevel dre lenn warno anv an Aotrou Du Moulin. Goulenn a rae zoken digant ar furcherienn hag anaout a raent e « <i>Grammatica latino-celtica</i> » (S.O., Bul. U.R.B. 1930). Anaout mat a ran ez eo Dumoulin e anv. Ur ger hepken eta diwar-benn an hini a voe kelenner e Plougernevel, bet betek an Dispac'h-bras ur barrez eus eskopti Kempet gant ur skolaj enni. Eus Plougernevel e voa kaset da person da Erge-Vras (1781-91). |
... | ... | ||
Ligne 37: | Ligne 42: | ||
|width=48% valign=top align=justify| | |width=48% valign=top align=justify| | ||
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
+ | Nebeut a dra da dennañ eta eus e levr nemed gerioù rouez, ul lodennig, hag an tonioù. Anat eo, koulskoude, e ouie Dumoulin yezh e gavell, rak savet en deus e c'hramadeg e-keit m'edo e Bohemia. | ||
+ | |||
... | ... | ||
Ne heuilh ket an Aotrou Dumoulin lezennoù e c'haramadeg en e « <i>Hent ar Baradoz</i> ». A troioù-lavar a zo aouenn, kalz anezho, ar gerioù, avat a zo gwisket gallek. Diskleriañ a ra kement-mañ e penn e levr : « <i>Excus a c'houlennañ digant va lectour da veza en em servichet eus a galz comsou pere a zo muioc'h gallec eguet brezonnec, moes er pedi a ran ive da ober reflexion penaus ar c'homsou-se a zo bremâ ententet gant an oil Vretonet. E meur a garter en em servicher anezo, ha memes ar brezonec, couls hac ar gallec, a chench bemde. Da benn uguent bloas, e vezo cals chenchet al langaich brezonec</i> ». | Ne heuilh ket an Aotrou Dumoulin lezennoù e c'haramadeg en e « <i>Hent ar Baradoz</i> ». A troioù-lavar a zo aouenn, kalz anezho, ar gerioù, avat a zo gwisket gallek. Diskleriañ a ra kement-mañ e penn e levr : « <i>Excus a c'houlennañ digant va lectour da veza en em servichet eus a galz comsou pere a zo muioc'h gallec eguet brezonnec, moes er pedi a ran ive da ober reflexion penaus ar c'homsou-se a zo bremâ ententet gant an oil Vretonet. E meur a garter en em servicher anezo, ha memes ar brezonec, couls hac ar gallec, a chench bemde. Da benn uguent bloas, e vezo cals chenchet al langaich brezonec</i> ». | ||
- | Kant vloaz en e raorg e lavare ivez an Tad Pelletier edo ar brezhoneg war e dremenvan. Kant vloaz warlerc'h an Aotrou Dumoulin eo bevoc'h, yac'hoc'h ha pinvidikoc'h ar brezhoneg eget biskoazh. | + | Kant vloaz en e raorg e lavare ivez an Tad Pelletier <ref name=Pelletier>-</ref> edo ar brezhoneg war e dremenvan. Kant vloaz warlerc'h an Aotrou Dumoulin eo bevoc'h, yac'hoc'h ha pinvidikoc'h ar brezhoneg eget biskoazh. |
L. Lok. <ref name=Lok>-</ref> | L. Lok. <ref name=Lok>-</ref> | ||
Ligne 64: | Ligne 71: | ||
... | ... | ||
- | Cent ans en arrière, Dom Pelletier disait aussi <ref name=Pelletier>Dom Louis Le Pelletier (1663, Le Mans - 1733, Landévennec) est un linguiste breton. Il consacre 25 années à la composition de son « <i>Dictionnaire de la Langue Bretonne</i> ». Ce dictionnaire fut publié en 1752 sous les auspices et aux frais des États de Bretagne.</ref> que le breton allait mourir. Cent ans après le sieur Dumoulin le breton est plus vivant, plus sain et plus riche que jamais. | + | Cent ans en arrière, Dom Pelletier disait aussi <ref name=Pelletier>-</ref> que le breton allait mourir. Cent ans après le sieur Dumoulin, la langue bretonne est plus vivante, plus saine et plus riche que jamais. |
Louis Dujardin <ref name=Lok>-</ref> | Louis Dujardin <ref name=Lok>-</ref> |
Version du 9 mars ~ meurzh 2013 à 15:38
|
Autres lectures : « Alain Dumoulin (1748-1811), prêtre et écrivain » ¤ « TÉPHANY Joseph-Marie - Notice sur M. l'abbé Dumoulin émigré en Bohême » ¤ « Alain Dumoulin, Biographie bretonne de P. Levot » ¤ « Grammaire latine et bretonne de Dumoulin (Prague, 1800) » ¤ « DUMOULIN Alain - Éloge du Royaume de Bohême » ¤ « ROUZ Bernez - Alain Dumoulin dans la tourmente révolutionnaire » ¤ « La légende de Torr-è-benn par un prêtre gabéricois » ¤ « Une gwerz satirique en breton contre les aérostats en 1800 » ¤ « LE ROY Thierry - Les pionniers de l'aviation et de l'aérostation » ¤
1 Présentation
Alain Dumoulin, recteur d'Ergué-Gabéric entre 1781 et 1791, composa une grammaire bretonne et latine et un recueil de cantiques « Hent ar Baradoz ». Il méritait bien une évocation de son œuvre dans la langue qu'il affectionnait. L'article en breton dans la revue Arvor est signé « L. Lok. », à savoir le docteur et mémorialiste Louis Dujardin, alias Loeiz Lokourman |
L'étude de Louis Dujardin exploite notamment :
Après un parallèle entre le scepticisme sur la conservation du breton de Louis Le Pelletier |
2 Transcription de l'article
|
|
3 Esquisse de traduction
|
|
4 Coupure de presse
5 Annotations
- Le docteur Louis Dujardin, alias Loeiz Lokournan, journaliste bretonnant et mémorialiste, signait « L. Lok. » ses articles dans la rezvue Arvor. Il a publié la monographie « Eur barrezig a vro Leon : Lamber (une petite paroisse du Léon, Lambert) », Edition Arvor, Rennes, 1942, in 8°, 20 p. [Ref.↑ 1,0 1,1 1,2]
- An Oaled, sous-titré Le Foyer breton (oaled signifie âtre en breton) est une revue bilingue français-breton trimestrielle parue de 1929 à 1939 à Carhaix (Finistère). Elle était dirigée par un négociant en boissons alcoolisées, François Jaffrennou, qui a tenu une place très importante dans le mouvement breton dans la première partie du XXe siècle. Elle peut être caractérisée comme régionaliste et comme anti-nationaliste bretonne. [Ref.↑ 2,0 2,1]
- Dom Louis Le Pelletier (1663, Le Mans - 1733, Landévennec) est un linguiste breton. Il consacre 25 années à la composition de son « Dictionnaire de la Langue Bretonne ». Ce dictionnaire fut publié en 1752 sous les auspices et aux frais des États de Bretagne. [Ref.↑ 3,0 3,1 3,2]
- Prosper (Jean) Levot (1801-1878) est un bibliothécaire et historien français, auteur de nombreux livres sur l'histoire de Brest, de la Bretagne et de la Marine. Il a notamment écrit et publié une « Biographie Bretonne - Recueil de notices sur tous les bretons qui se sont fait un nom ... » en deux tomes de 1000 pages. [Ref.↑ 4,0 4,1]
- Joseph-Marie Téphany (1831-1906), historien et canoniste. Prêtre du Diocèse de Quimper, chanoine titulaire en 1870, doyen du Chapitre en 1906. Publications : « Histoire de la persécution religieuse dans les diocèses de Quimper et de Léon de 1790 à 1801 », Kerangal, Quimper, 1879. 667p ; , « Vie et œuvres de Mgr Joseph-Marie Graveran. Avec une notice sur M. l'abbé Dumoulin », Vivès, Paris, 1870 ; « Vie de Mgr René-Nicolas Sergent, évêque de Quimper de de Léon », 1872. [Ref.↑]