Bernez Rouz, Cahier n° 9 d'Arkae, 2007
|
|
Kerveady (Kerveadi)
Orthographe
| Année
| Source (cf. )
| Référence, côte
|
Kerbeadic
| 1537
| A.D.F.
| A 85
|
Kerveady
| 1539
| A.D.L-A.
| B 2012
|
Querveadic
| 1682
| A.C.E-G.
| B.M.S.
|
Kervéadic
| 1790
| A.D.F.
| 10 L 168, recensement
|
Kerviady
| 1834
| A.C.E-G.
| Ancien cadastre
|
Kerveady
| 1946
| I.N.S.E.E.
| Nomenclature
|
Kerveady
| 1962
| A.C.E-G.
| Cadastre
|
Kervéady
| 2002
| I.G.N.
| Carte 0618 O
|
La forme la plus ancienne nous met sur la piste d'un nom d'homme Beadic qui n'est pas attesté. Le /b/ a muté en /v/ et le /c/ s'est adouci jusqu'à disparaître. Aujourd'hui on prononce Kerva'ï, le /d/ intervocalique n'est plus prononcé. Ce lieu fortement urbanisé peut très bien garder sa forme moyenâgeuse faute de mieux.
|
Bernez Rouz , mémoire en breton de 1977 (et résumé en français de 1980)
|
|
4 - ANVIOU GANT KER
a) AN ANV KER
30% eus an anvioù-lec'h studiet ganeomp a ao dezho anvioù
gant KER. E 1834 eo 40% eus an atantoù a zo gant an anv KER. En
o zouez m'eus nikun a hañval bezañ gant ar ster "castrum" : kastell kreñv pe kêr vogeriet a gaved gwechall gozh e-barzh
Caermarthen e Bro Gembre pe Ker Ahez e Breizh.
Aet eo da get ar ster-se tro an Xvet kantved ha diwar neuze ez eus bet
krouet kêrioù pe atantoù dezho un ti hepken da zigentañ,
emichañs. Gant kresk ar boblañs en XIIvet kantved ze eus
deuet ur bern eus an anvioù-se. Ha roet zo bet dezho anv an ozhac'h
evit o disheñvalaat. Setu perak emañ al lodenn vrasañ
anezho savet gant KER + anv den. Un nebeudig a zalc'h d'un anv all Ker
ar Penn Sal da skouer, ha nebeutoc'h c'hoazh a zo gant KER + anv gwan
Kernevez, Kervihan ...
d) KER + ANVIOU ALL
-- Kerveady
(Kerveadi), 1682 : Querveadic, 1684 : Kerveady
Kerveadou, Kerveadic a zo anvioù tud anezho. Caer-Beat,
ul lec'h eus Kroazon, a zo meneget e Diellaoueg Landevenneg. An IC o vont
da I a gaver ivez e-barzh Kutuillic Koutili.
KERVEADI : Le village de Beadic (Querveadic en 1682).
</blockquote>
|
Albert Deshayes , dictionnaire des noms de lieux bretons, p. 165
|
|
PARTIE "Les lieux de vie"
Chapitre "Les lieux habités"
Kêr "lieu habité" et, par dérivation sémantique,
"village" et "ville", connaît à partir du XIe siècle
une expansion rapide et durable puisque son utilisation en toponymie se
chiffrerait à plus de dix-huit mille noms, dont la moitié
pour le seul Finistère. A l'origine le terme kêr avait
l'acception de "endroit clos, agglomération enclose", sens conservé
par le gallois caer "forteresse". La plupart des villages d'Armorique
étaient défendus par un fossé et un talus de terre
mais, dans un contexte économique favorable et une paix relative
qui suivra l'arrêt des invasions normandes, le sens de ce terme évoluera
en "lieu habité et cultivé". Il perdra donc le sens primitif
du latin castrum pour adopter celui de villa et s'appliquera
à des groupes de maisons rurales. Plutôt rares dans les chartes
du Cartulaire de Redon (on n'en dénombre que treize), les toponymes
en Ker- se font plus nombreux dans les autres cartulaires.
|
Albert Deshayes , dictionnaire des noms de lieux bretons, p. 248
|
|
Pour les patronymes "Beat" et "Béady" :
PARTIE "Des noms de personne"
Chapitre "Des noms de baptême bretons"
Béat procède du latin beatus "bienheureux" ; il se montre comme élément de Kervéat en Ploumoguer (29), id. en 1670, et en Plourin-Ploudalmézeau (29), id. en 1679, et dans Prat-Béat en Plougoulm (29), Pratbeat en 1539.
Béady, diminutif en -ic de Béat mais avec amuïssement de la consonne finale, explique Kervéady en Ergué-Gabéric (29), Kerbeadic en 1537, et Cavardy en Saint-Evarzec (29), Kerveady en 1702.
|