Chapelle de Kerdévot, sant Telo et Gwenêl en breton, Feiz ha Breiz 1926

Intron Varia Kerdevot - Chapel Kerdevot zo'• ebars eun draonienn Jeun a c'hlazvez, treuzet gant eur wazig dôur a ra d'ei freskadurez; tro drotucibennou, round o fen-noir. Dirazi eur c'hoad, stank an deiliou ebarz: dreizo e c'hellomp gwelet peul dirazomp skeudenn skip [2] an tour.

Er bloavez 1701 da c'houel Maria ar Goulou e voe dis-karet .an tour-ze gant eur gaouad aval. spountus. Mont a reas d'an traon war e•benn hag en eur •dapa an douar, e flasiras daou zen dindanan. Laket e voe prim war e zao, ken Iran hag arôk gant eur,renkennad diri a hep tu, ar vali-vtien' e harz troad an tour hag hen-man e unan gant e. veg lemme hag e gant tourne digor d'ar sklerijenn.

Pa z'eer en iliz, e ehomer estonètken uhel aile ia ar • volz da glask beg. an doen. Gwelet 'reer ehoai ar peÉ a jom eus ar gwer-koz. ÇWarno eo market aroueziou tier koz • Breiz-izel o deus greet eur vad benag d'ar,ctiapel:.re Wen- • •gat, Treanna (Eliiant), Kerforz, Kersulgar, ar ehastel. ha Liziard. Talvout a ra c'hoaz sellet ouz eun &Mann gaêr ki-zellet• warni. badiant • hor ZalVer, .ouz • skeudenn• Sant Telo a-ramp war'enr e'haro ha dreist-holl onz tôt burzuduz an ôter vras aman a-us• d'ei Intron Varia Kerdevot.

Ar c•ônchennbu koz a lar çl'oatip-eo an dôl-ze labour eur c'hizeller yaouank deus ar broiou:estren. An Intron Varia .hec'h unan a eenchas e spered hag e zorn. Pa voe keyuPennet. an. tamm-Itoad, ar micherour a bignas.anean • • war eur vatimant, eur vag. Lezet rla vont gant he fenn he unan, hounian a ieas pell, peul eVelse. gant •ar môr. •-benn ar fln e teuas .da zouara war ôd Benodet. Diredi a reas he-- lelen an hoU,barreziou tro War drod•.welet an tôl-labour • - diSpar. Pah hani a glaakas kaout anean exit e iliz. Ar vag, avat, a dec'he.berp tro ha den n'hellas-pignat warni nemed beleten •ha• kuzulierien .iliz an Erge-Vras. Kas a 'ré- • »nt gant) an dôl-ôter chars eur d'hm.' beteg ar chape e oant da vat o ehan. sevel d'an Intron Varia e Kerdevot. Hag en iliz laket en he zao. evit trugarekaat ar.-Werehez dà, Vela miret ar" barrez. •ouz • ar Vosene -a ree-•kemend e ranz war douar Binant, en iliz-se e voe-laket an ôter. vur-zudus. .

Diskouez a reer c'hoaz etre Rübernard ha -Nivernod en Erge—Vras, eur pont-main a c'hoanteas ar •vosenn .mont dreistan. brem .gavet e kenver ar 'Lehneiz,i,setidaeauton-Varia o •tigonezout gantL En he Zaro ni:O0.41:4:beiçlruiumou ken rust ,d'ezi ma teuas ar tosenn •wav.ben'hiz en •eur 'n em ruza. •E tel ar pont, ez eus- eur ;roeh hag a yang, .roudou •troad ar• Werehez, hag e kiehen, roudou ail; ré enn-troad diatumm, egiz hini aire loan divalo, troad ar vosenn. Oter Kerdevot Qo unan ,eus kaera labouriou kizellet war ar c'hoad e Breiz-Izel. N'ê ket, avat, eus ar vro. Deut eo eus bro Flandrez; an dud enni a zoug mark eur stal eus ker vras Anvers; eun dom, treset gant eun houaris ru. E c'hell beza eus amzeriou an. dukez Anna. Eur barn tô-lennoti zo livet hag alaouret warni: gwelet reomp ar Werehez-o tont er bed man hag o vont d'ar bed o ver-ve' astennet war eur gwele etre an euneg aboste, Gouda eo douget d'an douar benniget; tri soudard Juzeo a glask niiret ouz an dud da vont ebiou ha lakat o daonarn dizakr war an arched. Neuze an daourn a zistag diouto hag a Som stardet ouz ar elioad; an tri•allhon a n'em wef [3] war an dacbenn, o iu'dal gant ar boan. Qwefletta reomp ehdaz an Ted hag ar Mâb o lakat war benn an. Intron-Varia eur &eu; runenn gaer aman ar Spered Santal o c'hournij a-us d'ei.

Dion dôlen all a siskoues d'eomp ar Rouaned e hart - tréid ar Mabig Jezus hag hor Zalver douget d'an templ. N'int nag eus amzeriou nag eus talvoudegez ar me all.

Er vered, eur C'halvar kaer hag eur sakreteri, euh daim sapaturus d'ei: egiz kein eur pag, eur.vatinaant. Tri c'hant metr benag deus ar chapel, eus tu ar Zao-heol, eman ar feunteun iakr gant he zalbenn kizellet hag he lennou hi-, "han a c'hell an dud mont enno da eva ha da 'n em walc'hi.

Diaes bras e ve d'an den laret peger brao eo pardon bras Gwengolo ha pegemend a dud a yak ennan, deus Brieg, Elliant, Langolen, Landudal, Kemiper ha deus a bel.- loc'h c'hoaz. E Kerne-Izel n'eus ket kalz iiardoniou hag e ye treeli da hani Kerdevot: Gôude Sautez Anna ar Palud hen eo sur pardon bras ar Glaziked.

Kantik koz Intron Varia Kerdevot zo bet embannet er bloavez 1891 gant an Otrou Favé,,beIeg. Goal birr. eo: 56 affennad zo dioutan. Brezoneg fall a-walc'h a gaver ennan. !ar mareou ro."eo bet savet (1712) e oa galleg !els ar falc'h da droc'hi Cou« brezoneg treut. A c'hraz Doue, an devez hizio eo bet c'houenaet an a/c'houesenn`-se a golfe hor par-kad ed.

Ar c'hantik daoust xla ze, n'eman ket ar berr halan gan-tin ha dont a ra dioutén a-weehou ar pez a ra talvoudegez ar gwerziou: an tan hag an nerz.

Roet e vo d'o• an diverra eus ar c'hantik, hag an tan= va eus e Vrezoneg drouk livet gant terzienn Bro-C'hall.

Da ganta, ar barz, evit heuilh ar giz, a ra eur bedenn d'an. Dreinded Zakr. Goude e tigas da zonj, n'eus bat morse muieh a zigues da 'n em erbedi,, ouz, ar Werc'hez:

« Tristidigez a welan, allas! pell zo er bed
Quernez eus bet ivez comincinçet da velet ,
Assista a reomp bemdez en enterramanchou
Demeus a dud hor c'hanton, hag en o servichou
N'en deus minet ar mitan, n'hon eus ket c'hoaz gaelet
En hon touez er vro-man. Doue ra vezo meulet. »

Ar gwella tu da n'em viral ouz ar gwaligner-ze [4] eo pedi ar Werc'hez Van gant eur fizians vras, hag aspedi c'hoaz anei da herpel brec'h be rageb. lieur a lec'h santal, 'pair eo, zo bat .laket dindan •he ano eun tamm e pep lec'h dre Vreiz; met ar barz [5] a gred, a hep choqui a nep faeson iliz santal ebed » go parrez an *Erge Vras an hani he deus ar wella hag an deviota iliz, egiz ma verk an ano a Gerdevot.

Neuze e teu ganlan .konchenn an' ôter' koad-tkizellet a zo o' ficha ar Zantualt an Itroun-Varia o c'hottlenn "cligant ar micberour yaouank labourai warnan; o lavar roi ar c'haera digoll: ar baradoz. An ôter nenze zo pignet war eur vag, a deu da zouari e traon 'star Gem,per. Pa zigouez beleien ha kuzulierien iliz an Erge-Vraz da glask he ç'haout egiz ar re all, e ya ganto a galon vat beteg o chapél neve.

Ar vro a-bez he deus liet da .c'honid gant al tec'h santell-ze. Tud Elliant:

" Attaquet oant gwechall gant eur c'hlenved kri.
Eitr pestilanç dangerus, commanc a reent da vervel.
Ken stanc a varvent bain& quen na vanquè loenet
Ha quiri d'ho ç'has d'ar vorc'h d'an douar hinniget. "

Tud Elliant a reas le da vont..d'ober eur weladenn da Intron Varia Kerdevot gant o bannielou hag o c'hroaziou. A vec'h oant diskennet da draon ar vorc'h, ar ré glanv a wellaas d'ô°, ha buan e oant pareet, an ail hag agile. Dibaoue ar burzud ze prosesion Elliant a la ato eur wech ar bloâ da Gerdevot.

Nag a draou kaer, a lar c'hoaz ar bàrz, lie deus grêt yamm val! Pet ha pet, igioazet, beuret, brevét n'eus ket bel 'digaset buhe enno gant!. liag a .dud dan zo deut da welet sklerljenn ,an heol benniget, gouda beza sq0et o daoulagad e dont ar feunteim zakr! —a D'an .ducl tkou-blet a skiant ha inemeci fon rentet = Kerdevot zo ot dînal ur remed assuret.

An traou laeret o unan, n'eus nemet o gouestla da In-tron Varia Kerdevot, a ,mu da veza ken pounner ma n'en ken ai laeron evit o stleja.

N'eus poan gorf na poan spered abat' ketnent ha ne teufe ar Werc'hez a bann outo. Ar beclierien aheurtet, katedet, ma c'heller o c'has da Gendeyot, a gavo fais sont d'ar ger. r barz a zispleg gouda eur renkènnad vat 'a draou barzuduz. An hani lenta eo istor ar iôuclard De'SChamps eus Kemper. Heman a oa bet er bloaven 1.711 _gant ar reder-nior brudet Duguay Rio-Ja-neiro. Pa oa ar batimanchou o tisthilAsh dro., c'halz anezo•:en 'd zouez bag an Deschamps, a -voe taget gant eur barr avel spontus. Pôtr Kemper hag ar re gantan deuas ar spered diezo da en em ouestli da IntrônIVaria &eh:levet. [Dont a rairont yac'h pesk' da zouar Breiz. Eur barn re .ail, avat, a ieas d'ar -goueted bag hag ail, korf ha madou. Deschamps hag e vignoned .a" voe mail ganto • mont da Gerdevot. Kinnig a rejont eur chapeled kaer d'ar Werc'hez hâ meur a oferenn voe laket ganto.

Goude e t'eu enr dornad mat a anoiou tud het dioua}let, • pareet, saveteet, lod én elir bedi er chapel, lod en em• eva eus donner fenntéun.•

Achui a ra hon 'den e gantik- eut- c'houlenn diga- norap„beza dik da vont da Gerdevot; da welétsplande-riou ar pardon bras. D'an deiz-so e vez digaset di ar la-kramant meulet ra vezo eus borc'h an Erge; an -egraon hizin •diskaret, a zone gwechall hep distag. Ma ne ga-nord ket kén breman, ipedennou ha kantikou ar 4ardo-nierien a zav o moues, trezeg ar baratins da .denna, ben-noz Doue ha sei1Ou trugarezus an Litron Varia war donal hor bro garet Breiz-lizel.

N'hellomp ket plega evelse istor Intron Varia Keidevot, hep-laret eur poz, eus gwerz Bosenn Elliant. Ne gaver.ket kalz kosnc'h egeti; ha nebeud tre a dosta outi: an traôn koz alles a dalv traou kaer.

Tre Langolen hag ar Faouet
Enr barz santal vez kavet;
Hag hen Tad Itasian anvét

Laret en deus d'ar Faouediz
Laket eun oferen bep miz
Eun oferenn en hoc'h iliz.

Eet eo ar vosenn en Elliant
Hogen ne ket eet hep forniant
Eet zo gat-hi seiz mil ha kant.

E Bro Elltant, hep laret gaou,
Ema diskennet an Ankou
Maro an holt dud, nemed daou :

Eur c'hroegik koz tri-ugent vloa
Hag eur mab ken he devoa.