An dommerien, les chauffeurs, Feiz ha Breiz 1908
Un article de GrandTerrier.
Version du 22 octobre ~ here 2012 à 05:55 (modifier) GdTerrier (Discuter | contributions) ← Différence précédente |
Version du 22 octobre ~ here 2012 à 20:37 (modifier) (undo) GdTerrier (Discuter | contributions) Différence suivante → |
||
Ligne 23: | Ligne 23: | ||
{|width=870 | {|width=870 | ||
|width=48% valign=top align=justify| | |width=48% valign=top align=justify| | ||
- | Page 184 : | + | Pajennad 184 : |
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
<center>An Dommerien</center> | <center>An Dommerien</center> | ||
Ligne 40: | Ligne 40: | ||
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
- | <br>Page 185 : | + | <br>Pajennad 185 : |
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
er parkeier, er c'hoajou, er c'hreier ... Bez' e zoa tud digaloun hag a rea micher d'o diskuill d'ar Republikaned, hag ar re-ma, pa c'hellent tapa peg en eur beleg pe en dud vad a roe digemer d'ezo, o lakea var eur bilig-ru ha setu perag e zint bet hanvet an Dommerien. | er parkeier, er c'hoajou, er c'hreier ... Bez' e zoa tud digaloun hag a rea micher d'o diskuill d'ar Republikaned, hag ar re-ma, pa c'hellent tapa peg en eur beleg pe en dud vad a roe digemer d'ezo, o lakea var eur bilig-ru ha setu perag e zint bet hanvet an Dommerien. | ||
Ligne 56: | Ligne 56: | ||
« <i>Ce citoyen</i> ne fell ket d'ezan diskouez e pe leac'h eman al labouz-du : ne vo ket brao d'ezan choum aze beteg m'or bezo leunet hor c'hof : rag neuze ni a velfe a lemm eo hor c'hlezeier pe tenna a ra hor fuzulhou. — Rag bezit sur, <i>citoyen</i>, ni or bezo ar beleg, pe da benn, da gas ganeomp. Da c'hedal, daoust hag ama n'euz ket sidr ? — kers da gerc'hat, <i>citoyen Jaouen</i>, emezan, en eur drei ouz unan d'euz e e vignouned ». | « <i>Ce citoyen</i> ne fell ket d'ezan diskouez e pe leac'h eman al labouz-du : ne vo ket brao d'ezan choum aze beteg m'or bezo leunet hor c'hof : rag neuze ni a velfe a lemm eo hor c'hlezeier pe tenna a ra hor fuzulhou. — Rag bezit sur, <i>citoyen</i>, ni or bezo ar beleg, pe da benn, da gas ganeomp. Da c'hedal, daoust hag ama n'euz ket sidr ? — kers da gerc'hat, <i>citoyen Jaouen</i>, emezan, en eur drei ouz unan d'euz e e vignouned ». | ||
- | Ma na fell d'eoc'h nemed sidr, e z'euz moien d'o servicha, eme Fanch. Kerkent an ozac'h a gemeraz eur skudel hag a bedaz ar mevel da ziskouez d'ezan an hent gant ar goulou. Er c'hao e chomchent eun tammig da zavarat, ha Fanch a lavaraz goustadik d'ar mevel : « Ne anavezan ket an diaoulou-ze, goest int d'ober ar brasa torfejou. Goulskoude, selaouit mad au dra-ma, neuz forz petra reint, choumit sioul : an distera a rafec'h, evit klask tec'het, a ve avoalc'h evit lakaat diskredi varnoc'h hag oc'h anaout ». | + | Ma na fell d'eoc'h nemed sidr, e z'euz moien d'o servicha, eme Fanch. Kerkent an ozac'h a gemeraz eur skudel hag a bedaz ar mevel da ziskouez d'ezan an hent gant ar goulou. Er c'hao e chomchent eun tammig da zavarat, ha Fanch a lavaraz goustadik d'ar mevel : « Ne anavezan ket an diaoulou-ze, goest int d'ober ar brasa torfejou. Goulskoude, selaouit mad an dra-ma, neuz forz petra reint, choumit sioul : an distera a rafec'h, evit klask tec'het, a ve avoalc'h evit lakaat diskredi varnoc'h hag oc'h anaout ». |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
- | <br>Page 186 : | + | <br>Pajennad 186 : |
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
— « Ne fell ket d'in, eme ar mevel, beza penn kaoz euz ho maro, ha ne lezin ket ho laza. » Peoc'h, eme Fanch, c'houi a zo izoum ac'hanoc'h er vro-ma. N'eus beleg all ebed, ha ma vezoc'h lazet, piou a vadezo ar vugale, a lavaro an ofern ... Me am meuz pemp krouadur ; keit ha ma choumo ho mam ganto e c'hellan beza dinec'h, savet mad e vezint : ma c'hoarvez ganti beza lazet ive, Doue a gemero soursi anezo. Rak-se taolit evez, neuz forz petra reio ar <i>bleizi-ze</i>, grik ebed : petra rafec'h eneb pemb : ha dreist oll diouallit d'en em ziskuill ». | — « Ne fell ket d'in, eme ar mevel, beza penn kaoz euz ho maro, ha ne lezin ket ho laza. » Peoc'h, eme Fanch, c'houi a zo izoum ac'hanoc'h er vro-ma. N'eus beleg all ebed, ha ma vezoc'h lazet, piou a vadezo ar vugale, a lavaro an ofern ... Me am meuz pemp krouadur ; keit ha ma choumo ho mam ganto e c'hellan beza dinec'h, savet mad e vezint : ma c'hoarvez ganti beza lazet ive, Doue a gemero soursi anezo. Rak-se taolit evez, neuz forz petra reio ar <i>bleizi-ze</i>, grik ebed : petra rafec'h eneb pemb : ha dreist oll diouallit d'en em ziskuill ». | ||
Ligne 69: | Ligne 69: | ||
|width=4% valign=top align=justify| | |width=4% valign=top align=justify| | ||
|width=48% valign=top align=justify| | |width=48% valign=top align=justify| | ||
- | Suite page 186 : | + | Fin an bajennad 186 : |
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
A veac'h m'oa Fanch deuet tre, habiten an dispac'herien a lavaraz : « <i>allons, citoyens, buvons</i> ; ha te, en eur drei ouz Fanch, ev ganeomp, muoc'h a nerz e pezo da stleja al loan-du ». — « Ne evan ket, eme an ozac'h, hag eur veach c'hoaz e lavaran d'eoc'h n'euz beleg ebed ama. Ne dal ket deoc'h. » — « Ni a velo ; ar pez a zo sur, ar beleg a gavimp pe varc'hoaz vintin e rin tro Gemper gant da benn var beg va c'hleze ». | A veac'h m'oa Fanch deuet tre, habiten an dispac'herien a lavaraz : « <i>allons, citoyens, buvons</i> ; ha te, en eur drei ouz Fanch, ev ganeomp, muoc'h a nerz e pezo da stleja al loan-du ». — « Ne evan ket, eme an ozac'h, hag eur veach c'hoaz e lavaran d'eoc'h n'euz beleg ebed ama. Ne dal ket deoc'h. » — « Ni a velo ; ar pez a zo sur, ar beleg a gavimp pe varc'hoaz vintin e rin tro Gemper gant da benn var beg va c'hleze ». | ||
Ligne 77: | Ligne 77: | ||
Epad an amzer-ze Anna, ar c'hreg, a ioa meurbet ankeniet, evel ma c'helloc'h kredi. Heb sonjal, e loskaz eun uhanaden. Kerkent mestr an dommerien a c'halvaz e dud evit gwelet piou a ioa er guele. Fanch en em lakeaz etre ar guele hag inti en eur lavaret « Va greg eo ». — « Sitoianez, lavar e pe leac'h ema ar beleg ha ne vo great drouk ebed did ». — Anna a ioa ive eur gristenez euz an dibab. — « Pell 'zo, emezi, ne veler beleg ebed mui er vro ; ar re n'int ket bet lazet o deuz kemeret an teac'h. » | Epad an amzer-ze Anna, ar c'hreg, a ioa meurbet ankeniet, evel ma c'helloc'h kredi. Heb sonjal, e loskaz eun uhanaden. Kerkent mestr an dommerien a c'halvaz e dud evit gwelet piou a ioa er guele. Fanch en em lakeaz etre ar guele hag inti en eur lavaret « Va greg eo ». — « Sitoianez, lavar e pe leac'h ema ar beleg ha ne vo great drouk ebed did ». — Anna a ioa ive eur gristenez euz an dibab. — « Pell 'zo, emezi, ne veler beleg ebed mui er vro ; ar re n'int ket bet lazet o deuz kemeret an teac'h. » | ||
- | — « Ah ! evelse e reer goap ac'hanomp, eme as mestr en eur zistaga eur javedad gant Fanch, a gouezaz d'an douar. Gortoz ... », ober a reaz eurr zell spountuz endro | + | — « Ah ! evelse e reer goap ac'hanomp, eme as mestr en eur zistaga eur javedad gant Fanch, a gouezaz d'an douar. Gortoz ... », ober a reaz eur zell spountuz endro |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
- | <br>Page 187 : | + | <br>Pajennad 187 : |
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
d'ezan ha tapa a reaz eur gorden a ioa var leur an ti : araok m'en doa gellet Fanch sevel, en doa liammet daouarn Anna adrenv he c'hein. Neuze e lavaraz d'an ozac'h : « Ar beleg n'ema mui ama ? lavar d'eomp neuze da be leac'h eo eat. ). — « Ne lavarin ket — beleg ebed n'en deuz great droug d'in-me na d'id-te. Perag e fell d'id ober brezel d'ezo. » — « Lavar d'eomp e pe leac'h ema ar beleg, pe te 'po keuz. » — « Na lavarin ket. » Neuze var urz ar mestr, an tan a zo c'houezet dindan ar billig. Fanch a zonjaz na deuet e heur ziveza. | d'ezan ha tapa a reaz eur gorden a ioa var leur an ti : araok m'en doa gellet Fanch sevel, en doa liammet daouarn Anna adrenv he c'hein. Neuze e lavaraz d'an ozac'h : « Ar beleg n'ema mui ama ? lavar d'eomp neuze da be leac'h eo eat. ). — « Ne lavarin ket — beleg ebed n'en deuz great droug d'in-me na d'id-te. Perag e fell d'id ober brezel d'ezo. » — « Lavar d'eomp e pe leac'h ema ar beleg, pe te 'po keuz. » — « Na lavarin ket. » Neuze var urz ar mestr, an tan a zo c'houezet dindan ar billig. Fanch a zonjaz na deuet e heur ziveza. | ||
Ligne 88: | Ligne 88: | ||
Setu ma oue klevet eur vouez skrijuz o iouc'hal er pann all d'an ti : « <i>Eh bien ! citoyen</i>, laver d'eomp e pe leac'h ema al loan du pe me da lakeio var ar billig ruz. » Fanch a reaz eur zell ouz Anna hag e vreg a lavaraz d'ezan : « Na falgaloun ket ; Doue da vel. » Krenveat, Fanch a respountaz : « Ama n'euz loan du ebed. » — « Avoalc'h evelse » ; kroget e oue e Fanch, liammet e zaouarn adrenv e gein hag astennet var ar billig. Anna a bede kalounek, ar vugale a lenve forz eur ran-galoun oa o c'hlevet. | Setu ma oue klevet eur vouez skrijuz o iouc'hal er pann all d'an ti : « <i>Eh bien ! citoyen</i>, laver d'eomp e pe leac'h ema al loan du pe me da lakeio var ar billig ruz. » Fanch a reaz eur zell ouz Anna hag e vreg a lavaraz d'ezan : « Na falgaloun ket ; Doue da vel. » Krenveat, Fanch a respountaz : « Ama n'euz loan du ebed. » — « Avoalc'h evelse » ; kroget e oue e Fanch, liammet e zaouarn adrenv e gein hag astennet var ar billig. Anna a bede kalounek, ar vugale a lenve forz eur ran-galoun oa o c'hlevet. | ||
- | D'ar mare-ze, ar rnevel a deu en ti. Pebez kalounad evitan ! Moudra a ranke var e himor evit miret da zifen an hini a roe e vuez evitan. Noue ket lezet pell amzer da zonjal : kroget e oue ennan ha liammet e dreid hag e zaouarn. Ne c'hellaz miret da skuill daelou a levenez pa glevaz Fanch o lavaret : « Gloar d'eoc'h, va Zalver, bezit meulet brema hag e peb amzer. Introun Varia Gerdevot, ho pet truez ouzin », e zaoulagad a joume da bara ouz an nenv evel p'en divije guelet ar Verc'hez : el leac'h diskouez kaout poan, morse n'oa bel ken laouen ha ken | + | A ce moment, le commis entre dans la maison. Pebez kalounad evitan ! Moudra a ranke var e himor evit miret da zifen an hini a roe e vuez evitan. Noue ket lezet pell amzer da zonjal : kroget e oue ennan ha liammet e dreid hag e zaouarn. Ne c'hellaz miret da skuill daelou a levenez pa glevaz Fanch o lavaret : « Gloar d'eoc'h, va Zalver, bezit meulet brema hag e peb amzer. Introun Varia Gerdevot, ho pet truez ouzin », e zaoulagad a joume da bara ouz an nenv evel p'en divije guelet ar Verc'hez : el leac'h diskouez kaout poan, morse n'oa bel ken laouen ha ken |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
- | <br>Page 188 : | + | <br>Pajennad 188 : |
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
chichan : lavaret e vije bet eno var eur guele plun. Ar republikaned a zelle an eil ouz egile : morse n'o doa guelet kement all : el leac'h anaout eno dorn Doue, en em lakeont da gounnari hag ar mestr a reaz tenna Fanch divar ar billig en eur lavaret : « Hema en deuz eun dra benag dindan e zillad hag a vir ouz an tan d'hen devi. » | chichan : lavaret e vije bet eno var eur guele plun. Ar republikaned a zelle an eil ouz egile : morse n'o doa guelet kement all : el leac'h anaout eno dorn Doue, en em lakeont da gounnari hag ar mestr a reaz tenna Fanch divar ar billig en eur lavaret : « Hema en deuz eun dra benag dindan e zillad hag a vir ouz an tan d'hen devi. » | ||
Ligne 99: | Ligne 99: | ||
« An tan ne zeo ket, eme ar mestr, va c'hleze a droc'ho. Edo o vont da skei, pa lavaraz unan euz e dud : « selaou ». E guirionez klevet a reer tud o tostaat, dioc'h an trous oa anet e na kalz anezo. « Ar Chouanted, eme unan. » Ar ger-ze a reaz d'ar bleizi-ze mont sot : sellet a reont an eil ouz egile evel tud diskiant : petra da ober : tec'het, mont da guzet ? hag amzer ? Goulskoude an trouz a dostea, a dostea... galoupat a raout er meaz, heb beza sonjet rei taol ar maro da Fanch. | « An tan ne zeo ket, eme ar mestr, va c'hleze a droc'ho. Edo o vont da skei, pa lavaraz unan euz e dud : « selaou ». E guirionez klevet a reer tud o tostaat, dioc'h an trous oa anet e na kalz anezo. « Ar Chouanted, eme unan. » Ar ger-ze a reaz d'ar bleizi-ze mont sot : sellet a reont an eil ouz egile evel tud diskiant : petra da ober : tec'het, mont da guzet ? hag amzer ? Goulskoude an trouz a dostea, a dostea... galoupat a raout er meaz, heb beza sonjet rei taol ar maro da Fanch. | ||
- | Neubeud goude, ar Chouanted a ioa en ti, ha goude beza tennet Fanch divar ar billig ha diliammet ar beleg hag Anna, ec'h en em daolont oll d'an daoulin evit trugarekaat an Aotrou Doue hag introun Varia Gerdevot. | + | Un peu après, les Chouans étaient dans la maison, et ensuite François était tiré de la billig et le prêtre et Anna étaient déliées, ec'h en em daolont oll d'an daoulin en remerciement à Dieu et Notre-Dame de Kerdévot. |
J.-L. Prigent <ref name=Prigent>{{PR-Prigent}}</ref>. | J.-L. Prigent <ref name=Prigent>{{PR-Prigent}}</ref>. | ||
Ligne 130: | Ligne 130: | ||
dans les champs, les bois, les grottes ... Il y avait des gens sans cœur qui avait comme tache de les dénoncer aux Républicains, et ces gens-là , pa c'hellent tapa peg en eur beleg pe en dud vad a roe digemer d'ezo, les mettre sur une <i>billig</i> (plaque à crêpes) rouge, et c'est pourquoi on les a appelés les Chauffeurs. | dans les champs, les bois, les grottes ... Il y avait des gens sans cœur qui avait comme tache de les dénoncer aux Républicains, et ces gens-là , pa c'hellent tapa peg en eur beleg pe en dud vad a roe digemer d'ezo, les mettre sur une <i>billig</i> (plaque à crêpes) rouge, et c'est pourquoi on les a appelés les Chauffeurs. | ||
- | Un jour à Kergoant (Ergué-Gabéric) des gens allaient se coucher : L'épouse était bien allongée dans son lit. Et voilà qu'on entend du bruit de gens qui marchent et s'approchent ; la porte n'est pas fermée et cinq Républicains entrent dans la maison, chacun tenant un sabre et un fusil. | + | Un jour à Kergoant (Ergué-Gabéric) des gens allaient se coucher : l'épouse était bien sous les draps dans son lit. Et voilà qu'on entend du bruit de gens qui marchent et s'approchent ; la porte n'est pas fermée et cinq Républicains entrent dans la maison, chacun tenant un sabre et un fusil. |
— « Il y a un prêtre caché ici : toi, citoyen, <i>da chercher</i> anezan d'eomp », dit aussitôt le responsable au chef de famille . | — « Il y a un prêtre caché ici : toi, citoyen, <i>da chercher</i> anezan d'eomp », dit aussitôt le responsable au chef de famille . | ||
Ligne 138: | Ligne 138: | ||
— « It da lavaret kement-se <i>à d'autres</i>. Il y a ici un prêtre caché. Ramenez le, et nous n'avons pas à perdre notre temps à attendre. ». | — « It da lavaret kement-se <i>à d'autres</i>. Il y a ici un prêtre caché. Ramenez le, et nous n'avons pas à perdre notre temps à attendre. ». | ||
- | Les Républicains s'attablèrent et se servirent de la viande, du pain blanc et d'une goutte de jaune, ni petra 'ta. Comme Fanch restait impassible, le chef des chauffeurs dit : | + | Les Républicains s'attablèrent et se servirent de la viande, du pain blanc et d'une goutte de jaune, ni petra 'ta. Comme François restait impassible, le chef des chauffeurs dit : |
« <i>Ce citoyen</i> ne veut pas avouer où est l'oiseau noir : ne vo ket brao d'ezan choum aze beteg m'or bezo leunet hor c'hof : rag neuze ni a velfe a lemm eo hor c'hlezeier pe tenna a ra hor fuzulhou. — Rag bezit sur, <i>citoyen</i>, ni or bezo ar beleg, pe da benn, da gas ganeomp. Da c'hedal, daoust hag ama n'euz ket sidr ? — kers da gerc'hat, <i>citoyen Jaouen</i>, emezan, en eur drei ouz unan d'euz e e vignouned ». | « <i>Ce citoyen</i> ne veut pas avouer où est l'oiseau noir : ne vo ket brao d'ezan choum aze beteg m'or bezo leunet hor c'hof : rag neuze ni a velfe a lemm eo hor c'hlezeier pe tenna a ra hor fuzulhou. — Rag bezit sur, <i>citoyen</i>, ni or bezo ar beleg, pe da benn, da gas ganeomp. Da c'hedal, daoust hag ama n'euz ket sidr ? — kers da gerc'hat, <i>citoyen Jaouen</i>, emezan, en eur drei ouz unan d'euz e e vignouned ». | ||
- | Ma na fell d'eoc'h nemed sidr, e z'euz moien d'o servicha, eme Fanch. Kerkent an ozac'h a gemeraz eur skudel hag a bedaz ar mevel da ziskouez d'ezan an hent gant ar goulou. Er c'hao e chomchent eun tammig da zavarat, ha Fanch a lavaraz goustadik d'ar mevel : « Ne anavezan ket an diaoulou-ze, goest int d'ober ar brasa torfejou. Goulskoude, selaouit mad au dra-ma, neuz forz petra reint, choumit sioul : an distera a rafec'h, evit klask tec'het, a ve avoalc'h evit lakaat diskredi varnoc'h hag oc'h anaout ». | + | Ma na fell d'eoc'h nemed sidr, e z'euz moien d'o servicha, dit François. Kerkent an ozac'h a gemeraz eur skudel hag a bedaz ar mevel da ziskouez d'ezan an hent gant ar goulou. Er c'hao e chomchent eun tammig da zavarat, et François dit tout bas au commis : « Je ne connais pas ces deux diables, goest int d'ober ar brasa torfejou. Cependant, écoute bien ceci, il n'y a pas grand chose à faire, restez calme : an distera a rafec'h, evit klask tec'het, a ve avoalc'h evit lakaat diskredi varnoc'h hag oc'h anaout ». |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
<br>Page 186 : | <br>Page 186 : | ||
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
- | — « Ne fell ket d'in, eme ar mevel, beza penn kaoz euz ho maro, ha ne lezin ket ho laza. » Peoc'h, eme Fanch, c'houi a zo izoum ac'hanoc'h er vro-ma. N'eus beleg all ebed, ha ma vezoc'h lazet, piou a vadezo ar vugale, a lavaro an ofern ... Me am meuz pemp krouadur ; keit ha ma choumo ho mam ganto e c'hellan beza dinec'h, savet mad e vezint : ma c'hoarvez ganti beza lazet ive, Doue a gemero soursi anezo. Rak-se taolit evez, neuz forz petra reio ar <i>bleizi-ze</i>, grik ebed : petra rafec'h eneb pemb : ha dreist oll diouallit d'en em ziskuill ». | + | — « Je ne veux pas, dit le commis, être responsable de votre mort, et je ne les laisserai pas vous tuer. » Paix, dit François, vous êtes izoum ac'hanoc'h dans ce pays. Il n'y a plus du tout de prêtre, ha ma vezoc'h lazet, piou a vadezo ar vugale, a lavaro an ofern ... Me am meuz pemp krouadur ; keit ha ma choumo ho mam ganto e c'hellan beza dinec'h, savet mad e vezint : ma c'hoarvez ganti beza lazet ive, Doue a gemero soursi anezo. Rak-se taolit evez, neuz forz petra reio ar <i>loups-là</i>, grik ebed : petra rafec'h eneb pemb : ha dreist oll diouallit d'en em ziskuill ». |
- | — Eun dra goulskoude 've mad da ober : me ia da lavaret da Ber an ti-plouz kas kelou d'ar Chouanted ema ar Republikaned ama. Bet e tleont beza vardro Briec gant Kornouaill » —« Kerzit memez tra ». | + | — Une chose cependant qu'il serait bien de faire : je vais dire à Pierre de Ti-Plouz de faire venir les Chouans jusqu'aux Républicains ici. Bet e tleont beza vardro Briec gant Kornouaill » —« Kerzit memez tra ». |
- | Ar mevel, pe ar beleg, evel ma keroc'h, a redaz da gaout Per, ha Fanch a deuaz en ti gant e sidr. | + | Le commis, ou plutôt le prêtre, tout comme ma parenté, coururent prévenir Pierre, et François rentra dans sa maison avec le cidre. |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
|width=4% valign=top align=justify| | |width=4% valign=top align=justify| | ||
Ligne 157: | Ligne 157: | ||
Suite page 186 : | Suite page 186 : | ||
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
- | A veac'h m'oa Fanch deuet tre, habiten an dispac'herien a lavaraz : « <i>allons, citoyens, buvons</i> ; ha te, en eur drei ouz Fanch, ev ganeomp, muoc'h a nerz e pezo da stleja al loan-du ». — « Ne evan ket, eme an ozac'h, hag eur veach c'hoaz e lavaran d'eoc'h n'euz beleg ebed ama. Ne dal ket deoc'h. » — « Ni a velo ; ar pez a zo sur, ar beleg a gavimp pe varc'hoaz vintin e rin tro Gemper gant da benn var beg va c'hleze ». | + | A veac'h m'oa Fanch deuet tre, habiten an dispac'herien a lavaraz : « <i>allons, citoyens, buvons</i> ; ha te, en eur drei ouz Fanch, bois avec nous, muoc'h a nerz e pezo à trainer ici la laine-noire ». — « Je ne bois pas, dit le chef de famille, hag eur veach c'hoaz e lavaran d'eoc'h n'euz beleg ebed ama. Ne dal ket deoc'h. » — « Ni a velo ; ar pez a zo sur, ar beleg a gavimp pe varc'hoaz vintin e rin tro Gemper gant da benn var beg va c'hleze ». |
+ | Minuit sonna. — « <i>Allons, citoyen Jacques</i>, a lavaraz ar mestr, kerz da furcha : me ia da domma, reg gleb oun ». — Jakez hag an tri all en em lakeaz raktal da glask ar beteg : furchet e oue ar c'hreier, or c'hardiou, peb korn euz an ti. | ||
- | Hanter-noz a zounaz. — « <i>Allons, citoyen Jacques</i>, a lavaraz ar mestr, kerz da furcha : me ia da domma, reg gleb oun ». — Jakez hag an tri all en em lakeaz raktal da glask ar beteg : furchet e oue ar c'hreier, or c'hardiou, peb korn euz an ti. | + | Pendant ce temps Anna, l'épouse, a ioa meurbet ankeniet, evel ma c'helloc'h kredi. Heb sonjal, e loskaz eun uhanaden. Kerkent mestr an dommerien a c'halvaz e dud evit gwelet piou a ioa er guele. Fanch en em lakeaz etre ar guele hag inti en eur lavaret « Va greg eo ». — « Citoyenne, dites où est le prêtre et rien de mal ne vous sera fait. ». — Anna a ioa ive eur gristenez euz an dibab. — « Il y a très longtemps que n'ai vu un prêtre dans les environs ; ar re n'int ket bet lazet o deuz kemeret an teac'h. » |
- | Epad an amzer-ze Anna, ar c'hreg, a ioa meurbet ankeniet, evel ma c'helloc'h kredi. Heb sonjal, e loskaz eun uhanaden. Kerkent mestr an dommerien a c'halvaz e dud evit gwelet piou a ioa er guele. Fanch en em lakeaz etre ar guele hag inti en eur lavaret « Va greg eo ». — « Sitoianez, lavar e pe leac'h ema ar beleg ha ne vo great drouk ebed did ». — Anna a ioa ive eur gristenez euz an dibab. — « Pell 'zo, emezi, ne veler beleg ebed mui er vro ; ar re n'int ket bet lazet o deuz kemeret an teac'h. » | + | — « Ah ! evelse e reer goap ac'hanomp, dit le chef en eur zistaga eur javedad gant Fanch, a gouezaz d'an douar. Gortoz ... », ober a reaz eur zell spountuz endro |
- | + | ||
- | — « Ah ! evelse e reer goap ac'hanomp, eme as mestr en eur zistaga eur javedad gant Fanch, a gouezaz d'an douar. Gortoz ... », ober a reaz eurr zell spountuz endro | + | |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
<br>Page 187 : | <br>Page 187 : | ||
{{Citation}} | {{Citation}} | ||
- | d'ezan ha tapa a reaz eur gorden a ioa var leur an ti : araok m'en doa gellet Fanch sevel, en doa liammet daouarn Anna adrenv he c'hein. Neuze e lavaraz d'an ozac'h : « Ar beleg n'ema mui ama ? lavar d'eomp neuze da be leac'h eo eat. ). — « Ne lavarin ket — beleg ebed n'en deuz great droug d'in-me na d'id-te. Perag e fell d'id ober brezel d'ezo. » — « Lavar d'eomp e pe leac'h ema ar beleg, pe te 'po keuz. » — « Na lavarin ket. » Neuze var urz ar mestr, an tan a zo c'houezet dindan ar billig. Fanch a zonjaz na deuet e heur ziveza. | + | d'ezan ha tapa a reaz eur gorden a ioa var leur an ti : araok m'en doa gellet Fanch sevel, en doa liammet daouarn Anna adrenv he c'hein. Neuze e lavaraz d'an ozac'h : « Le prêtre n'est pas ici ? Dis-nous alors où il est allé. ). — « Je vous le dirai pas — aucun prêtre ne m'a fait de mal, ni à toi non plus. Perag e fell d'id ober brezel d'ezo. » — « Dis-nous où est le prêtre, ou alors tu vas le regretter. » — « Je vous le dirai pas. » Neuze var urz ar mestr, an tan a zo c'houezet dindan ar billig. François pensa que son heure était arrivée. |
Goulskoucle Doue a zo oll-c'halloudek hag an den ne ra nemed ar pez ma lez anezan da ober. Fanch en d'oa ar brasa fisianz ennan. 0 klevet e vugale o lenva hag o velet stad truezuz e vreg, an daelou a deuaz en e zaoulagad. Lavaret a reaz ennan e-unan : « Guerc'hez Vari, grit eur zell a druez ouzin. Guelit va bugale, guelit Anna ! Petra deuint da veza goude va maro ? Ho polontez bezet great, o va Doue. Me 'zo kountant da vervel evidoc'h : mez diouallit an eneou keiz-se, diouallit ar beleg. Itron Varia Gerdevot, ma na vezan ket lazet gant ar bleizi gouez-ma, me 'roio d'eoc'h an daou ejen guella 'zo em c'hraou. » | Goulskoucle Doue a zo oll-c'halloudek hag an den ne ra nemed ar pez ma lez anezan da ober. Fanch en d'oa ar brasa fisianz ennan. 0 klevet e vugale o lenva hag o velet stad truezuz e vreg, an daelou a deuaz en e zaoulagad. Lavaret a reaz ennan e-unan : « Guerc'hez Vari, grit eur zell a druez ouzin. Guelit va bugale, guelit Anna ! Petra deuint da veza goude va maro ? Ho polontez bezet great, o va Doue. Me 'zo kountant da vervel evidoc'h : mez diouallit an eneou keiz-se, diouallit ar beleg. Itron Varia Gerdevot, ma na vezan ket lazet gant ar bleizi gouez-ma, me 'roio d'eoc'h an daou ejen guella 'zo em c'hraou. » | ||
- | Setu ma oue klevet eur vouez skrijuz o iouc'hal er pann all d'an ti : « <i>Eh bien ! citoyen</i>, laver d'eomp e pe leac'h ema al loan du pe me da lakeio var ar billig ruz. » Fanch a reaz eur zell ouz Anna hag e vreg a lavaraz d'ezan : « Na falgaloun ket ; Doue da vel. » Krenveat, Fanch a respountaz : « Ama n'euz loan du ebed. » — « Avoalc'h evelse » ; kroget e oue e Fanch, liammet e zaouarn adrenv e gein hag astennet var ar billig. Anna a bede kalounek, ar vugale a lenve forz eur ran-galoun oa o c'hlevet. | + | Setu ma oue klevet eur vouez skrijuz o iouc'hal er pann all d'an ti : « <i>Eh bien ! citoyen</i>, dis-nous où est la laine noire, ou alors nous te mettons sur la billig rouge. » Fanch a reaz eur zell ouz Anna hag e vreg a lavaraz d'ezan : « Na falgaloun ket ; Doue da vel. » Krenveat, Fanch a respountaz : « Ici il n'y a pas de laine. » — « Avoalc'h evelse » ; kroget e oue e Fanch, liammet e zaouarn adrenv e gein hag astennet var ar billig. Anna a bede kalounek, ar vugale a lenve forz eur ran-galoun oa o c'hlevet. |
- | D'ar mare-ze, ar rnevel a deu en ti. Pebez kalounad evitan ! Moudra a ranke var e himor evit miret da zifen an hini a roe e vuez evitan. Noue ket lezet pell amzer da zonjal : kroget e oue ennan ha liammet e dreid hag e zaouarn. Ne c'hellaz miret da skuill daelou a levenez pa glevaz Fanch o lavaret : « Gloar d'eoc'h, va Zalver, bezit meulet brema hag e peb amzer. Introun Varia Gerdevot, ho pet truez ouzin », e zaoulagad a joume da bara ouz an nenv evel p'en divije guelet ar Verc'hez : el leac'h diskouez kaout poan, morse n'oa bel ken laouen ha ken | + | D'ar mare-ze, ar mevel a deu en ti. Pebez kalounad evitan ! Moudra a ranke var e himor evit miret da zifen an hini a roe e vuez evitan. Noue ket lezet pell amzer da zonjal : kroget e oue ennan ha liammet e dreid hag e zaouarn. Ne c'hellaz miret da skuill daelou a levenez pa glevaz Fanch o lavaret : « Gloar d'eoc'h, va Zalver, bezit meulet brema hag e peb amzer. Introun Varia Gerdevot, ho pet truez ouzin », e zaoulagad a joume da bara ouz an nenv evel p'en divije guelet ar Verc'hez : el leac'h diskouez kaout poan, morse n'oa bel ken laouen ha ken |
{{FinCitation}} | {{FinCitation}} | ||
Version du 22 octobre ~ here 2012 à 20:37
|
Une histoire racontée par Jean-Louis Prigent Autres lectures : « La vision de Déguignet sur les apports et méfaits de la Grande Révolution » ¤ |
1 Présentation
2 Transcription
Pajennad 184 :
|
Fin an bajennad 186 :
|
3 Traduction française
Page 186 :
|
Suite page 186 :
|
4 Coupures de presse
Juin 1908 | |||||
5 Annotations
- Jean-Louis Prigent (1878-1962), prêtre du diocèse de Quimper, né à Guissény, ordonné en 1905, professeur à Saint-Yves Quimper ; 1906, hors diocèse ; 1907, vicaire à Briec ; 1926, chapelain de l'école du Sacré-Cœur de Lesneven ; 1933, recteur de Baye ; 1945, recteur de Lamber ; 1952, chapelain à Plouzané ; 1957, maison de Keraudren ; décédé le 9-03-1962. Publications : Miz Mari : eskobti Kemper ha Leon (Brest, Moullerez ru ar C'hastell, 1909). [Ref.↑ 1,0 1,1 1,2]
- « Feiz ha Breiz » est le premier journal hebdomadaire en langue bretonne, fondé en 1865 par le vicaire général Léopold-René de Léséleuc, sous la mandature de Mgr Sergent, et diffusé jusqu'en 1884, puis de 1899 à 1944, et enfin depuis 1945. De 1865 à 1883 la direction et rédaction furent assurées par Gabriel Morvan, puis par l'abbé Nédélec. En 1911, l'abbé Jean-Marie Perrot, rédacteur pour Feiz ha Breiz depuis 1902 en prend la direction jusqu'à sa mort en 1943. La revue Kroaz Breiz succéda de 1948 à 1950 à la revue Feiz ha Breiz, puis changea de nom pour s’appeler Bleun-Brug (1951-1984) quand elle commença à publier des articles en français. [Ref.↑]
Thème de l'article : Coupures de presse relatant l'histoire et la mémoire d'Ergué-Gabéric Date de création : octobre 2012 Dernière modification : 22.10.2012 Avancement : [Développé] |